عفونت گوش خارجی زمان رخ میدهد که کانال گوش خارجی – مسیری که صدا را به داخل گوش هدایت می‌کند – ملتهب، دردناک و دچار خارش می‌شود. اگرچه این عارضه می‌تواند در هر فصلی و در هر سنی رخ دهد، اما در ماه‌های گرم تابستان، به خصوص در بین کودکان و نوجوانان شیوع بیشتری دارد.
دلیل این امر هم مشخص است: آب‌تنی و شنا! وقتی آب در کانال گوش باقی می‌ماند، محیطی ایده‌آل برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم می‌کند و زمینه را برای عفونت گوش خارجی آماده می‌سازد. در ادامه این مطلب، بیشتر با این بیماری آشنا خواهیم شد و راه‌های پیشگیری و درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
عفونت گوش خارجی چیست؟
عفونت گوش خارجی یا به عبارتی “گوش شناگر”، زمانی رخ میدهد که کانال گوش – مسیری که از گوش خارجی تا پرده گوش امتداد دارد – ملتهب و متورم می‌شود. این التهاب اغلب با قرمزی و درد همراه است. یکی از دلایل اصلی بروز این عفونت، ورود مکرر آب به گوش است، به همین دلیل به آن “گوش شناگر” می‌گویند. اما عوامل دیگری نیز می‌توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.
علائم و نشانه های عفونت گوش خارجی
عفونت گوش خارجی می‌تواند نشانه‌های مختلفی داشته باشد و شدت و نوع این نشانه‌ها در افراد مختلف متفاوت است. برخی از علائم شایع این بیماری عبارتند از:
- قرمزی و التهاب
- خارش
- درد
- ترشحات
- تورم
- کاهش شنوایی
- تب
این علائم می‌توانند نشانه بیماری‌های دیگری مانند عفونت گوش میانی نیز باشند، بنابراین برای تشخیص دقیق و درمان مناسب حتماً به پزشک مراجعه کنید.
علت بروز عفونت گوش خارجی
عفونت گوش خارجی یا همان “گوش شناگر”، معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی رخ میدهد. با این حال، عوامل دیگری نیز می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند، از جمله:
- عفونت‌های قارچی: قارچ‌ها در محیط‌های مرطوب رشد می‌کنند و کانال گوش، به خصوص پس از شنا یا حمام کردن، می‌تواند مکان مناسبی برای رشد آنها باشد.
- آلرژی‌ها: برخی افراد به مواد خاصی مانند محصولات آرایشی و بهداشتی یا فلزات موجود در گوشواره‌ها حساسیت دارند. این حساسیت می‌تواند منجر به التهاب و در نهایت عفونت گوش خارجی شود.
- سوزش و آسیب به پوست کانال گوش: خاراندن یا تمیز کردن بیش از حد گوش با گوش‌پاک‌کن یا سایر اشیاء می‌تواند به پوست ظریف کانال گوش آسیب برساند و آن را مستعد عفونت کند.
- ورود مکرر آب به گوش: شنا کردن یا دوش گرفتن مکرر می‌تواند باعث باقی ماندن رطوبت در کانال گوش شود و محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم کند. همچنین، آب می‌تواند باعث نرم شدن پوست کانال گوش و افزایش احتمال آسیب به آن شود.
عوامل دیگری که می‌توانند خطر ابتلا به عفونت گوش خارجی را افزایش دهند عبارتند از:
- استفاده از سمعک یا گوش‌گیر: این وسایل می‌توانند باعث تحریک یا آسیب به کانال گوش شوند، به خصوص اگر به درستی تمیز نشوند یا اندازه مناسبی نداشته باشند.
- زندگی در مناطق گرم و مرطوب: رطوبت بالا می‌تواند رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها را تشدید کند.
- داشتن کانال گوش باریک: در این افراد، آب به راحتی در گوش گیر می‌کند و خارج نمی‌شود، که می‌تواند منجر به عفونت شود.
- بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس: این بیماری‌ها می‌توانند پوست کانال گوش را حساس‌تر و مستعد عفونت کنند.
- ضعف سیستم ایمنی: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS یا دیابت، بیشتر در معرض عفونت‌های مختلف از جمله عفونت گوش خارجی هستند.
تشخیص عفونت گوش خارجی
برای تشخیص عفونت گوش خارجی، پزشک متخصص شنوایی ابتدا در مورد علائم شما و سابقه استفاده از وسایلی مانند سمعک یا گوش‌گیر سوالاتی می‌پرسد. سپس، با استفاده از یک ابزار مخصوص به نام اتوسکوپ، داخل گوش شما را معاینه می‌کند تا علائم التهاب، قرمزی، تورم یا ترشحات را بررسی کند.
در صورتی که عفونت گوش شما مکرر باشد یا به درمان‌های معمول پاسخ ندهد، پزشک ممکن است برای بررسی دقیق‌تر نوع عفونت و شناسایی عامل بیماری‌زا (باکتری یا قارچ)، نمونه‌ای از ترشحات گوش را برای کشت و آزمایش به آزمایشگاه ارسال کند. این کار به پزشک کمک می‌کند تا آنتی‌بیوتیک یا داروی ضد قارچ مناسب را برای شما تجویز کند و درمان موثرتری را ارائه دهد.
درمان عفونت گوش
درمان عفونت گوش خارجی معمولاً با هدف کاهش درد، از بین بردن عفونت و تسریع روند بهبودی انجام می‌شود. در موارد خفیف، می‌توان از داروهای بدون نسخه مانند مسکن‌ها (مثل استامینوفن یا ایبوپروفن) و قطره‌ها یا اسپری‌های ضدعفونی‌کننده گوش برای تسکین علائم و مبارزه با عفونت استفاده کرد.
اما اگر عفونت گوش شما ناشی از باکتری باشد یا علائم شدید باشند، پزشک ممکن است قطره‌های گوش آنتی‌بیوتیک تجویز کند. این قطره‌ها معمولاً چندین بار در روز و به مدت یک هفته استفاده می‌شوند. در صورتی که پس از چند روز استفاده از قطره‌ها، بهبودی در علائم مشاهده نشد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
در موارد شدیدتر عفونت یا عفونت‌های مزمن که بیش از چند هفته طول کشیده‌اند، ممکن است نیاز به مداخلات پزشکی بیشتری باشد. پزشک ممکن است کانال گوش را با دقت تمیز کند و سپس یک تکه کوچک اسفنج یا گاز استریل آغشته به داروی گوش را در داخل کانال قرار دهد تا دارو به طور موثر به محل عفونت برسد.
پیشگیری خانگی از عفونت گوش خارجی
محافظت از گوش در برابر رطوبت:
هنگام دوش گرفتن یا حمام کردن، از خیس شدن گوش آسیب‌دیده جلوگیری کنید. می‌توانید از کلاه دوش استفاده کنید، به خصوص اگر قصد شستن موهای خود را ندارید.
تا بهبودی کامل، از شنا کردن خودداری کنید. آب می‌تواند باعث تشدید عفونت و طولانی شدن روند بهبودی شود.
تمیز کردن ملایم و ایمن:
ترشحات گوش را با استفاده از پنبه به آرامی از گوش خارجی پاک کنید. به یاد داشته باشید که پنبه یا گوش پاک‌کن را داخل گوش فرو نکنید، زیرا ممکن است باعث آسیب به کانال گوش و تشدید عفونت شود.
حذف عوامل حساسیت‌زا:
هر چیزی که ممکن است باعث ایجاد حساسیت یا تحریک در گوش شود، مانند سمعک، گوش‌گیر و گوشواره را از گوش آسیب‌دیده خارج کنید.
تسکین درد:
برای کاهش درد گوش، می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه مانند پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کنید. اما قبل از مصرف هرگونه دارو، حتماً بروشور اطلاعات آن را مطالعه کنید و در صورت وجود هرگونه ابهام یا بیماری زمینه‌ای، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
کمپرس گرم برای جوش‌های گوش:
اگر عفونت گوش شما ناشی از جوش است، قرار دادن یک پارچه یا حوله گرم روی گوش آسیب‌دیده می‌تواند به بهبود سریع‌تر آن کمک کند.
توجه: این توصیه‌ها به عنوان مراقبت‌های خانگی برای تسکین علائم و پیشگیری از عوارض عفونت گوش خارجی ارائه شده‌اند. در صورت تداوم یا تشدید علائم، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
