حس شنوایی یک عملکرد بیولوژیکی حیاتی است. گوش‌های ما نه‌تنها برای درک دنیای صوتی پیرامون بلکه در حفظ تعادل نیز نقش اساسی ایفا می‌کنند. مشکلات مرتبط با گوش می‌توانند طیف گسترده‌ای از ناراحتی‌های خفیف تا اختلالات جدی را شامل شوند که به طور قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر می‌گذارند. برخی افراد صداهایی را در گوش خود تجربه می‌کنند که می‌تواند به صورت زنگ، وزوز یا حتی صدایی شبیه غرغر باشد. در میان این صداها، شنیدن صدای غرغر در گوش شیوع کمتری دارد و ممکن است ناشی از عوامل متعددی باشد.
در این مقاله، به بررسی انواع صداهای گوش، دلایل بروز، نشانه‌ها و روش‌های درمان آن خواهیم پرداخت. تا انتها همراه ما باشید.
صداهای داخل گوش چیست؟
تقریباً ۱۰ تا ۲۰ درصد از مردم در طول زندگی‌شان صداهایی را در گوش خود تجربه می‌کنند. شاید شما هم با پدیده‌هایی مثل زنگ زدن یا شنیدن صدای وزوز و هوهوی گوش مواجه شده باشید. گاهی این صداها ناشی از بیماری‌های مختلف هستند و در برخی موارد هم کاملاً طبیعی رخ می‌دهند. بخش زیادی از این تجربیات به اختلالات شنوایی مربوط می‌شود، هرچند در بعضی افراد، مشکلات روانی و عاطفی هم می‌تواند باعث بروز چنین حس‌هایی شود.
آیا صداهای داخل گوش طبیعی هستند؟
شنیدن صدا در گوش پس از قرار گرفتن در معرض اصوات بلند، امری احتمالی است. حضور در کنسرت‌ها، مسابقات ورزشی یا حتی عبور هواپیما در ارتفاع پایین می‌تواند به طور موقت منجر به شنیدن صدای زنگ یا وزوز در گوش شود. در اغلب موارد، این حالت یک واکنش طبیعی به صداهای بلند است و به سرعت برطرف می‌شود. بااین‌حال، شنیدن مداوم صداها در گوش یک وضعیت طبیعی نیست و نیازمند بررسی است.
چه عواملی می‌توانند منجر به شنیدن صدای همهمه یا غرغر در گوش شوند؟
صدای غرغر در گوش ممکن است به صورت عبور هوا از گوش و ایجاد حس خفگی در شنوایی توصیف شود. این صدا می‌تواند ناشی از آمادگی بدن برای مواجهه با صداهای بلند باشد. عامل اصلی این صدا، عضله کوچکی به نام عضله تنسور تمپانی (Tensor Tympani) است که در گوش میانی قرار دارد. این عضله پس از شنیدن صدای بسیار بلند منقبض می‌شود و با کاهش شدت صداهای بلند و ایجاد یک صدای بم و غرغر مانند، از گوش داخلی در برابر آسیب‌های احتمالی محافظت می‌کند. همچنین، انقباض این عضله می‌تواند در زمان‌هایی مانند خمیازه کشیدن یا جویدن با صدای بلند نیز رخ دهد.
در اغلب موارد، این فرایند انقباض به صورت غیرارادی صورت می‌پذیرد. درصد بسیار اندکی از افراد قادر به کنترل ارادی این انقباض هستند.
عفونت گوش میانی می‌تواند با درد شدید همراه باشد. در این وضعیت، گوش ممکن است در هنگام لمس، حساسیت قابل‌توجهی نشان دهد و همچنین در نحوه درک صداها تغییراتی ایجاد شود. یکی از علائم عفونت گوش میانی، احتمال شنیدن صدای غرغر در گوش است.
بیماری منییر که گوش داخلی و میانی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، وضعیتی است که می‌تواند منجر به بروز برخی از علائم گردد و فعالیت‌های روزمره فرد را مختل نماید. از ویژگی‌های این بیماری می‌توان به شنیدن صدا در گوش، کاهش سطح شنوایی، و حملات ناگهانی از دست دادن تعادل و سرگیجه (ورتیکو) اشاره نمود. افراد مبتلا به بیماری منییر اغلب صدایی شبیه همهمه، غرش یا غرغر را تجربه می‌کنند و احساس پری در گوش دارند.
علت صداهای داخل گوش
علل گوناگونی می‌توانند در بروز صداهای داخل گوش ذهنی نقش داشته باشند، از جمله:
قرار گرفتن در معرض صداهای بسیار بلند، مانند صداهای ناشی از:
- کنسرت‌های موسیقی
- دستگاه‌های صنعتی
- شلیک سلاح‌های گرم
- کاهش شنوایی ناشی از افزایش سن
- تجمع بیش از حد موم گوش و ایجاد انسداد در مجرای آن
- جمع شدن مایع در گوش به دلیل عفونت
- عوارض جانبی برخی داروها (داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدسرطان، داروهای ضد مالاریا)
- آسیب دیدن سر یا گردن
- بیماری مِنیِر
- مشکلات مربوط به رگ‌های خونی، مانند فشار خون بالا
- تومور عصب شنوایی (نوروم آکوستیک)
- مشکلات غدة تیروئید
- کمبود ویتامین B۱۲
علل احتمالی انواع صداهای گوش عینی نیز شامل موارد زیر است:
- هرگونه ناهنجاری در رشد عروق خونی در ناحیه سر و گردن
- گرفتگی یا اسپاسم عضلة تنسور تمپانی
- میوکلونوس کامی؛ یک اختلال حرکتی که کام نرم را درگیر می‌کند
- اختلال در عملکرد لولة استاش باز
- اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
عوامل تشدید‌کننده صداهای داخل گوش
بسیاری از افراد دست‌کم یکبار در طول زندگی خود هنگام خواب متوجه شنیدن صداهایی در گوش شده‌اند. گاهی این اتفاق تنها یکبار رخ می‌دهد و دیگر تکرار نمی‌شود. اما اگر این وضعیت به صورت مکرر پیش بیاید، می‌تواند نگران‌کننده باشد و نیاز به پیگیری درمانی دارد. عواملی وجود دارند که ممکن است شدت این صداها را افزایش دهند، از جمله:
در معرض صداهای بلند قرار گرفتن
قرار گرفتن در معرض صداهای بسیار قوی می‌تواند به سلول‌های شنوایی در گوش آسیب برساند و در نتیجه، پیام‌های صوتی به‌درستی به مغز منتقل نشوند. افرادی مانند کارگران ساختمانی، نوازندگان، نیروهای نظامی، اپراتورهای کارخانه و حتی افرادی که در فرودگاه کار می‌کنند، بیشتر از دیگران با خطرات ناشی از این آسیب‌ها روبه‌رو هستند.
افزایش سن
با بالا رفتن سن، تعداد فیبرهای عصبی فعال در گوش به تدریج کمتر می‌شود. این روند طبیعی می‌تواند باعث افت شنوایی و افزایش صداهایی مانند وزوز یا زنگ در گوش شود. جالب است بدانید که این پدیده در مردان بیشتر از زنان دیده می‌شود.
بیماری‌های قلبی عروقی
با شدت گرفتن بیماری‌های قلبی و عروقی مانند فشارخون بالا یا باریک شدن رگ‌ها، احتمال بروز صدای وزوز یا زنگ در گوش نیز بیشتر می‌شود.
مصرف دخانیات
مصرف سیگار و دیگر مواد دخانی با تولید سموم، می‌تواند شدت صداهای آزاردهنده در گوش را افزایش دهد و باعث وخیم‌تر شدن مشکلاتی شود که فرد در گوش خود احساس می‌کند.
انواع صداهای داخل گوش
اگر در گوش خود صداهای غیرمعمول می‌شنوید، نباید این مسئله را نادیده بگیرید و ضروری است که به یک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه نمایید. پزشک پس از بررسی عوامل محیطی و روانی احتمالی، ماهیت صدا را ارزیابی کرده و سپس باتوجه‌به تشخیص، روش درمانی متناسب را تعیین خواهد کرد. انواع صداهای گوش به شرح زیر هستند:
وزوز گوش
وزوز گوش، عارضه‌ای نسبتاً شایع است که بر حس شنوایی تأثیر می‌گذارد. این وضعیت، بیماری تلقی نمی‌شود؛ بلکه نشانه‌ای است که ریشه در عوامل زمینه‌ای دارد. به عبارت دیگر، وزوز گوش به حالتی گفته می‌شود که فرد صدایی مانند زنگ یا وزوز را در گوش خود احساس می‌کند. این عارضه دو نوع اصلی دارد؛ وزوز گوش ذهنی و وزوز گوش عینی. نوع ذهنی آن، شایع‌ترین شکل وزوز گوش است. در واقع، رایج‌ترین نوع وزوز گوش، احساس زنگ زدن یا شنیدن صدایی بی‌دلیل در گوش است که به آن وزوز گوش ذهنی یا غیر ضربانی می‌گویند.
وزوز گوش ذهنی
وزوز گوش ذهنی به وضعیتی گفته می‌شود که فرد در گوش خود صداهایی مانند زنگ یا وزوز احساس می‌کند؛ درحالی‌که هیچ منبع خارجی برای تولید این صدا وجود ندارد. این صدا معمولاً فقط برای خود فرد شنیدنی است و اطرافیان آن را نمی‌شنوند. در مقابل، وزوز گوش عینی معمولاً حالتی ضربانی دارد و صدایی است که حتی فرد دیگری هم می‌تواند آن را بشنود. وزوز گوش عینی زمانی رخ می‌دهد که فرد قادر به شنیدن صداهای خفیفی باشد که از درون بدن یا گوش او منشأ می‌گیرند، مانند صدای جریان خون در عروق.
افرادی که دچار وزوز گوش ذهنی هستند، صداهای متنوعی را تجربه می‌کنند که شدت و زیر و بمی آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. این صداها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- صدای زنگ
- صدای وزوز
- صدای خش‌خش یا فیس‌فیس
- صدای سوت
- صدای غرش
وزوز گوش ذهنی می‌تواند به صورت مداوم وجود داشته باشد یا اینکه به شکل دوره‌ای و در زمان‌های نامشخص ظاهر و محو شود. این عارضه و نشانه‌های آن می‌توانند به طور چشمگیری کیفیت زندگی فرد را تحت‌تأثیر قرار داده و منجر به استرس، اضطراب و مشکلات خواب شوند.
وزوز گوش عینی
وزوز گوش عینی نوع نسبتاً نادری از این عارضه است که در آن، صدایی که فرد مبتلا می‌شنود برای شخص دیگری نیز قابل‌شنیدن است. ویژگی شاخص وزوز گوش عینی این است که متخصصان می‌توانند در حین معاینه و با استفاده از گوشی پزشکی، صدایی را که بیمار می‌شنود را تشخیص دهند.
مطالعات نشان داده‌اند که احتمال ابتلا به وزوز گوش در مردان نسبت به زنان بیشتر است. مشورت با پزشک می‌تواند در شناسایی علت زمینه‌ای وزوز گوش مؤثر باشد. در برخی موارد، علت می‌تواند به سادگی تجمع جرم اضافی در گوش باشد که با برداشتن آن، مشکل برطرف می‌گردد. در موارد دیگر، ممکن است نیاز به تغییر دارو یا خرید سمعک و استفاده از آن باشد.
برای افرادی که به دلیل وزوز گوش یا مشکلات شنوایی نیاز به سمعک دارند، انتخاب از میان بهترین برند سمعک اهمیت زیادی دارد تا کیفیت زندگی آن‌ها بهبود یابد. انجام شنوایی سنجی در غرب تهران یا مراجعه به مراکز معتبر شنوایی سنجی در صادقیه می‌تواند اولین گام مؤثر برای تشخیص دقیق مشکل و انتخاب راهکار مناسب باشد.
وزوزگوش ضربانی
وزوز گوش ضربانی نوعی از صداهای درونی گوش است که به‌صورت هم‌زمان با ضربان قلب احساس می‌شود و معمولاً به شکل تپش یا صدای نبض در گوش توصیف می‌گردد. این نوع وزوز برخلاف نوع ذهنی، می‌تواند گاهی توسط پزشک معالج با استفاده از ابزارهای شنیداری نیز شنیده شود و معمولاً منشأ عروقی دارد. علل شایع آن شامل فشار خون بالا، تنگی یا ناهنجاری در عروق خونی اطراف گوش، تومورهای گلوموس، یا مشکلات وریدی و شریانی است. وزوز گوش ضربانی ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر در سیستم گردش خون باشد و به همین دلیل، تشخیص دقیق و بررسی‌های تخصصی مانند MRI یا سونوگرافی داپلر برای شناسایی علت آن ضروری است.
شنیدن صدای هوهو در گوش
صدای هوهو در گوش که به آن صدای وزوز یا گرفتگی هم گفته می‌شود، می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این وضعیت ممکن است از احساس خفیفی شروع شود و تا مشکلاتی که بر شنوایی و تعادل تأثیر می‌گذارد، ادامه یابد. یکی از علت‌های رایج، اختلال در عملکرد شیپور استاش است که باعث مسدود شدن لوله‌ای می‌شود که گوش میانی را به گلو متصل می‌کند و در نتیجه فشار در گوش به‌درستی تنظیم نمی‌گردد. تجمع جرم در گوش نیز می‌تواند باعث انسداد کانال گوش و ایجاد همین حس پر بودن شود. علاوه بر این، عفونت‌هایی همچون اوتیت میانی، سینوزیت یا سرماخوردگی، به دلیل التهاب و تجمع مایعات، ممکن است عامل دیگری برای بروز این مشکل باشند. لازم به ذکر است، تغییرات فشار هوا، مانند در پرواز یا غواصی، می‌تواند باعث تشدید صدای هوهو در گوش شود.
صدای زنگ
یکی از انواع صداهای گوش، شنیدن صدای زنگ است. صدای زنگ گوش عبارت است از ادراک صدایی که منشأ آن درونی بوده و از یک منبع خارجی ناشی نمی‌شود. این صداها می‌توانند طیفی از اصوات نظیر وزوز، غرش، زمزمه، خش‌خش و کلیک را شامل شوند که در محیط پیرامون فرد وجود ندارند. در صورت تجربه این‌گونه صداها، ارزیابی شنوایی توصیه می‌گردد.
صدای زمزمه
همان‌طور که گفته شد، صدای زمزمه در گوش به احساسی گفته می‌شود که فرد بدون وجود منبع خارجی، صدای خاصی را در گوش خود می‌شنود. این صدا می‌تواند به صورت زنگ، زمزمه، وزوز، همهمه، یا صدای شبیه به وزش باد باشد و می‌تواند در یک یا هر دو گوش شنیده شود.
کلیک
احساس وجود صدای تق‌تق یا کلیک در گوش، تجربه‌ای است که می‌تواند ناشی از اختلالات در مفصل گیجگاهی – فکی (TMJ) باشد. به بیان دیگر، وجود ایراد در عملکرد مفصل فک می‌تواند به بروز این نوع صدا در گوش منجر شود. همچنین، تجربه صدای درونی گوش در افراد مختلف، یکسان نیست. صداهای شنیده شده می‌توانند به صورت کلیک، فوت کردن، زنگ زدن یا خش خش باشند و همچنین زیر و بمی این صداها نیز متغیر است.
روش‌های تشخیص صداهای داخل گوش
گوش دادن به صداهایی که در داخل گوش شنیده می‌شود می‌تواند نشانه‌ای از بروز مشکلات بالقوه در آینده باشد. افراد می‌توانند با بررسی دقیق علائمی که تجربه می‌کنند، نوع صدای گوش خود را تشخیص دهند.
برای تشخیص دقیق و دریافت درمان مناسب، توصیه می‌شود افراد با یک متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنند. پزشک برای تعیین نوع صدای گوش، ابتدا یک معاینة فیزیکی کامل انجام خواهد داد. همچنین ممکن است انجام ادیوگرام (شنوایی‌سنجی) را تجویز کند. ادیوگرام (Audiogram) تستی است که میزان شنوایی فرد را اندازه‌گیری کرده و می‌تواند به پزشک در درک زیر و بمی و شدت صدای وزوز گوش بیمار کمک کند.
برخی دیگر از روش‌های تشخیص صداهای داخل گوش عبارت‌اند از:
آزمون شنوایی
آزمون شنوایی یکی از روش‌های متداول برای ارزیابی وضعیت شنوایی افراد است. در این آزمایش، شخص در فضایی کنترل شده قرار می‌گیرد و به یکی از گوش‌های خود صداهایی با فرکانس خاص شنیده می‌شود. در این لحظه، فرد باید هر زمان که صدای مورد نظر را می‌شنود، اطلاع دهد. سپس، نتایج به‌دست‌آمده با استانداردهای سنی فرد مقایسه می‌شود تا بتوان صحت شنوایی وی را تأیید یا رد کرد. این روند به تشخیص دقیق وضعیت شنوایی کمک می‌کند. برای انجام آزمون شنوایی میتوانید به کلینیک شنوایی سنجی اکسیر مراجعه کنید.
آزمایش حرکت
روش ارزیابی دیگری که به کار گرفته می‌شود، بررسی تغییرات صدا با حرکت است. در این آزمایش، فرد حرکاتی را در نواحی مختلف مانند چشم‌ها، اندام‌ها، گردن و فک انجام می‌دهد. اگر این حرکات باعث تشدید یا تغییر در صداهای گوش شوند، احتمال وجود یک مشکل اساسی و پنهان قوت می‌گیرد. به عبارتی دیگر، تغییرات یا افزایش شدت صداها در گوش در هنگام فعالیت‌های بدنی می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال زمینه‌ای باشد.
تصویربرداری تشخیصی گوش
درصورتی‌که ارزیابی صداهای درونی گوش نتایج قطعی به همراه نداشته باشد یا ابهاماتی وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به انجام اسکن‌های تصویربرداری نظیر سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی باشد تا بررسی‌های دقیق‌تری صورت گیرد.
بررسی عضلات داخل گوش
یکی دیگر از روش‌های تشخیص علت انواع صداهای گوش، بررسی نحوه عملکرد و واکنش عضلات موجود در داخل و اطراف این عضو است. گاهی اوقات، انقباضات این عضلات می‌تواند منجر به تولید صداهایی با فرکانس بالا شود که در تشخیص کمک‌کننده است.
آزمایش بر اساس ضربان قلب
تپش قلب به عنوان یکی از نشانه‌های مهم در تشخیص صداهای غیرعادی در گوش شناخته می‌شود. مشکلاتی نظیر آنوریسم یا فشار خون بالا می‌توانند موجب تشدید ضربان قلب شوند. در این شرایط، ممکن است فرد صداهای زنگ‌مانند کوتاهی را در گوش خود بشنود که اغلب با احساس سرگیجه همراه است.
درمان صداهای داخل گوش
درمان وزوز و انواع صداهای گوش ذهنی بیشتر بر مدیریت و کاهش علائم و همچنین رسیدگی به عوامل زمینه‌ای متمرکز است. برخی از روش‌های درمانی پیشنهادی عبارت‌اند از:
- روش بازآموزی وزوز گوش (TRT)
- درمان شناختی – رفتاری (CBT)
- صداپوشانی (Sound masking)
- داروها
- استفاده از سمعک
ازآنجایی‌که وزوز و صداهای گوش عینی معمولاً علت مشخصی دارد، متخصصان اغلب قادر به درمان آن هستند. بااین‌حال، بهترین روش درمانی به علت اصلی بروز این عارضه بستگی خواهد داشت.
- درمان آنوریسم می‌تواند نیازمند مداخلات جراحی باشد؛ به ویژه در مواردی که آنوریسم پاره شده یا خطر پارگی آن وجود داشته باشد.
- پزشکان ممکن است برای درمان اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)، استفاده از دارو، تغییر در سبک زندگی یا فیزیوتراپی را تجویز کنند.
- برای درمان اسپاسم عضلة تنسور تمپانی نیز احتمالاً پزشک دارو یا روش‌های جراحی را توصیه نماید.
صدای وزوز گوش ریتمیک و غیر ریتمیک
برخی پژوهشگران برای دسته‌بندی انواع صداهای گوش، به جای اصطلاحات ذهنی و عینی، از مفاهیم ریتمیک و غیر ریتمیک بهره می‌برند. بااین‌وجود، عموماً وزوز گوش ذهنی ماهیتی غیر ریتمیک و وزوز گوش عینی خصوصیتی ریتمیک دارد. دو نوع مشخص از وزوز گوش ریتمیک شامل وزوز گوش ضربانی و وزوز گوش عضلانی است. این دو حالت نسبتاً نادر بوده و با صداهای نبض‌مانند در گوش مشخص می‌شوند که احتمال دارد با ضربان قلب و جریان خون فرد مبتلا همگام باشند. در صورت وجود عامل زمینه‌ای، درمان می‌تواند به بهبود علائم وزوز گوش کمک کند.
متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، وزوز گوش ضربانی را بر اساس علل عروقی و غیرعروقی به زیرگروه‌های بیشتری تقسیم می‌کنند. علل عروقی نیز می‌توانند به دو شاخة وریدی و شریانی تقسیم شوند.
علل احتمالی در این دسته‌ها شامل موارد زیر است:
- فشارخون کنترل‌نشده
- بیماری تصلب شرایین کاروتید
- تومورهای عروق خونی، مانند تومورهای گلوموس
- بارداری
- کم‌خونی
علاوه بر این، هر عاملی که جریان روان خون در رگ‌های نزدیک گوش را مختل سازد، می‌تواند به بروز وزوز گوش ضربانی منجر شود.
آیا وزوز گوش ارثی یا ژنتیکی است؟
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ حاکی از آن است که مواجهه با صداهای بلند، رایج‌ترین عامل بروز وزوز گوش به شمار می‌رود. بااین‌وجود، در بسیاری از موارد، علت اصلی این عارضه ناشناخته باقی می‌ماند. بر اساس این بررسی، وزوز گوش می‌تواند ناشی از برخی اختلالات زمینه‌ای نیز باشد. شماری از این اختلالات ممکن است جنبة ارثی داشته باشند؛ بدین معنا که قابلیت انتقال از والدین به فرزندان را دارا هستند.
بیماری مِنییِر
بنیاد تحقیقات شنوایی آمریکا (AHRF) بیماری مِنییِر (MD) را اختلالی در گوش داخلی معرفی می‌نماید. همان‌طور که گفته شد، این بیماری می‌تواند علاوه بر وزوز گوش، علائم زیر را نیز به همراه داشته باشد:
- کاهش شنوایی
- سرگیجه
- مشکلات تعادلی
مطابق با اعلام AHRF، متخصصان هنوز در خصوص علت دقیق بیماری مِنییِر به توافق نرسیده‌اند. بااین‌حال، مشاهدة موارد خانوادگی از این بیماری، احتمال وجود یک پیوند ژنتیکی را مطرح می‌سازد.
ضایعات عصب هشتم مغزی
اعصاب مغزی، رشته‌های عصبی هستند که مغز را به سایر نواحی بدن مرتبط می‌سازند. عصب هشتم مغزی از دو شاخه تشکیل شده است؛ عصب وستیبولار که وظایف مربوط به تعادل، شنوایی و حرکات چشم را بر عهده دارد و عصب کوکلئار که مسئولیت حس شنوایی را به دوش می‌کشد.
ایجاد ضایعه در عصب هشتم مغزی می‌تواند منجر به بروز انواع صداهای گوش و ایجاد وزوز درون آن گردد. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده در سال ۲۰۲۳، این‌گونه ضایعات یا ناهنجاری‌های گوش داخلی ممکن است ناشی از اختلالات مادرزادی باشند. این اختلالات از بدو تولد وجود دارند و برخی از آن‌ها می‌توانند منشأ ارثی داشته باشند، درحالی‌که برخی دیگر در دوران جنینی و تحت‌تأثیر عوامل محیطی ایجاد می‌شوند.
در ادامه، علل غیر ارثی ایجاد ضایعه در عصب هشتم مغزی را نام خواهیم برد:
- ضربه مستقیم
- آسیب به عروق خونی
- عفونت
- تومور
فشارخون بالا
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ به بررسی ارتباط احتمالی میان فشار خون بالا و مشکلات شنوایی نظیر کم‌شنوایی و وزوز گوش پرداخت. نتایج نشان داد که شیوع وزوز گوش در افراد مبتلا به فشار خون بالا (۴۴.۵ درصد) در مقایسه با افراد غیر مبتلا (۲۲.۸ درصد) به‌مراتب بیشتر است.
بر اساس اعلام مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، عوامل ژنتیکی می‌توانند احتمال ابتلا فرد به فشار خون بالا را افزایش دهند. بااین‌حال، CDC همچنین خاطرنشان می‌سازد که افراد دارای ساختار ژنتیکی مشابه، معمولاً در محیط‌های مشابهی نیز زندگی می‌کنند. این امر بدان معناست که علل ژنتیکی ظاهری ممکن است ناشی از عوامل محیطی باشند.
دیابت
دیابت عارضه‌ای است که با سطوح بالای قند خون مزمن مشخص می‌شود. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ حاکی از ارتباط احتمالی میان سطوح بالای قند خون و آسیب به سلول‌های عصبی ضروری برای شنوایی است که می‌تواند منجر به بروز وزوز گوش شود. در این مطالعه، حدود یک‌چهارم افراد مبتلا به دیابت، وزوز گوش را نیز تجربه کرده بودند. به نظر می‌رسید احتمال ابتلا به وزوز گوش با مدت‌زمان ابتلا فرد به دیابت و همچنین سن وی مرتبط باشد.
CDC تصریح می‌کند که دیابت دارای یک جزء ژنتیکی است و افرادی که یکی از بستگان درجه اول آن‌ها به دیابت مبتلا باشد، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند.
آیا وزوز گوش می‌تواند مادرزادی باشد؟
با قاطعیت نمی‌توان اظهارنظر کرد که آیا فردی با وزوز گوش متولد می‌شود یا خیر. دلیل اصلی این ابهام آن است که وزوز گوش تجربه‌ای کاملاً ذهنی است و نوزادان و کودکان بسیار کم‌سن قادر به توصیف آن نیستند. افزون بر این، کودکی که از بدو تولد دچار وزوز گوش باشد، ممکن است این صدا را امری طبیعی تلقی کرده و یا آن را آنقدر آزاردهنده نیابد که بخواهد در موردش با دیگران صحبت کند.
از لحاظ نظری، کودکانی که با کم‌شنوایی مادرزادی به دنیا می‌آیند، می‌توانند از همان ابتدا وزوز گوش را تجربه کنند؛ اما اثبات قطعی این موضوع در حال حاضر امکان‌پذیر نیست.
صدا دادن گوش در بارداری خطرناک است؟
یکی از نشانه‌هایی که در دوران بارداری کمتر به آن توجه می‌شود، شنیدن انواع صداهای گوش است که می‌تواند به شکل زنگ زدن، خش‌خش کردن، وزوز، غرش یا زوزه بروز کند. بر اساس تخمین‌های انجمن وزوز گوش بریتانیا، این عارضه شایع‌ترین مشکل مرتبط با گوش در دوران بارداری است و تقریباً یک‌سوم از زنان باردار را درگیر می‌کند. این در حالی است که این میزان در میان زنان غیرباردار هم‌سن، بسیار کمتر است.
همچنین، از میان زنانی که پیش از بارداری دچار وزوز گوش بوده‌اند، حدود دو سوم اعلام کرده‌اند که در طول حاملگی، به‌خصوص بین ماه‌های چهارم تا ششم، شدت این علائم افزایش یافته است. در بیشتر موارد، تغییرات طبیعی در سطح هورمون‌ها و الگوی گردش خون نقش اصلی در بروز این مشکل دارند. البته، گاهی اوقات وزوز گوش می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات دیگری باشد که الزاماً به بارداری مربوط نیستند؛ مانند افزایش فشار خون شریانی، سردردهای میگرنی، عفونت‌های مزمن گوش، کمبود ذخایر آهن بدن، استرس‌های شدید روانی، اختلال در خواب یا حتی انباشته شدن جرم اضافی در مجرای گوش.
عوارض وزوز گوش
وزوز گوش می‌تواند به شیوه‌های مختلف زندگی افراد را تحت‌تأثیر قرار دهد. اگر شما هم با این مشکل روبرو هستید، ممکن است نشانه‌های زیر را در خود مشاهده کنید:
- شنیدن صداهایی در گوش همراه با سردرد
- احساس خستگی مداوم
- افزایش فشار روحی
- اختلال در خواب
- دشواری در تمرکز
- کاهش توانایی حافظه
- ابتلا به افسردگی
- اضطراب و زودرنج شدن
- بروز چالش در روابط شخصی، خانوادگی یا محیط کار
هرچند درمان این مشکلات لزوماً باعث از بین رفتن وزوز گوش نمی‌شود، اما می‌تواند وضعیت روانی و کیفیت زندگی شما را بهبود ببخشد.
راهکارهای مدیریت وزوز گوش
به گفتة انجمن وزوز امریکا (ATA)، اگرچه در حال حاضر درمان قطعی برای اغلب موارد مزمن وزوز گوش وجود ندارد، اما روش‌هایی برای کمک به کاهش شدت صدایی که فرد در گوش خود احساس می‌کند، در دسترس است.
این روش‌ها عبارت‌اند از:
محافظت از شنوایی: استفاده از وسایل محافظ شنوایی می‌تواند به بهبود وزوز گوش در افرادی که به صداهای بلند حساسیت زیادی دارند، کمک کند. بااین‌حال، ازآنجایی‌که این وسایل صداهای خارجی را مسدود می‌کنند، برخی افراد ممکن است متوجه شوند که صدای وزوز گوششان بیشتر به گوش می‌رسد. برخی از انواع محافظ‌های شنوایی شامل موارد زیر است:
- محافظ‌های روگوشی
- گوش‌گیرها
- قالب‌های داخل گوشی
درمان‌های شنوایی‌شناسی: حدود ۹۰ درصد از افراد مبتلا به وزوز گوش درجاتی از کم‌شنوایی دارند. افرادی که یک بیماری زمینه‌ای دارند و بر شنوایی یا سیستم تعادلی آن‌ها تأثیر می‌گذارد، احتمالاً با درمان آن بیماری، بهبود وزوز گوش خود را تجربه کنند. پزشک متخصص گوش، حلق و بینی می‌تواند به تشخیص و درمان این‌گونه بیماری‌ها کمک کند و بسته به شرایط، درمان ممکن است شامل استفاده از سمعک یا کاشت حلزون باشد.
روان‌درمانی: این روش‌های درمانی باهدف تغییر واکنش عاطفی فرد نسبت به وزوز گوش انجام می‌شوند و در کاهش استرس، اضطراب و افسردگی ناشی از آن مؤثر هستند. افراد می‌توانند جلسات درمانی فردی یا گروهی را به‌صورت حضوری یا آنلاین دریافت کنند.
روش‌های پیشگیری از صدا دادن گوش
- برای جلوگیری از بروز این مشکل، رعایت نکات زیر بسیار مؤثر است:
- هنگام قرار گرفتن در محیط‌های پر سروصدا، حتماً از وسایل محافظ شنوایی بهره ببرید.
- تاحدامکان از قرارگیری در معرض اصوات بلند خودداری کنید. گوش دادن طولانی به موسیقی با صدای زیاد بدون استفاده از محافظ شنوایی، می‌تواند به کاهش قدرت شنیدن و ایجاد وزوز در گوش منجر شود.
- با پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و داشتن فعالیت‌های ورزشی منظم، سلامت سیستم قلبی – عروقی خود را حفظ کنید.
- مصرف موادی مانند کافئین، الکل و نیکوتین را کاهش دهید تا احتمال ابتلا به این عارضه کمتر شود. مصرف زیاد این مواد می‌تواند گردش خون را دچار اختلال کند و زمینه‌ساز تشدید صدای گوش شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
افراد در صورت مواجهه با وزوز گوش و بروز علائم ذیل، می‌بایست فوراً به پزشک مراجعه نمایند:
- سرگیجه
- عدم تعادل
- درد
- تغییرات در بینایی
چنانچه وزوز و انواع صداهای گوش به نحو چشمگیری بر کیفیت خواب فرد تأثیر گذاشته یا منجر به اضطراب، افسردگی و سایر اختلالات عاطفی گردد، ضروری است تا بیمار جهت دریافت راهنمایی پیرامون راهکارهای مقابله و گزینه‌های درمانی احتمالی، با متخصصین این حوزه مشورت نماید. در صورت داشتن علائم و ثبت نوبت شنوایی سنجی از طریق لینک زیر اقدام کنید.
یک نظر در “انواع صداهای گوش”
حدود یک ساله گوشم صدا میده راه درمان داره؟